Навіны раёна

"Ідзі і глядзі" - Прэзідэнт Германіі ў "Трасцянцы" паабяцаў захаваць памяць аб ахвярах злачынстваў нацыстаў

29 чэрвеня, Мінск /Уладзімір Мацвееў - БЕЛТА/. Федэральны Прэзідэнт Германіі Франк-Вальтэр Штайнмаер, выступаючы на мітынгу-рэквіеме на тэрыторыі былога лагера смерці "Трасцянец", паабяцаў не даць згаснуць памяці аб злачынствах нацыстаў у гады Другой сусветнай вайны, перадае карэспандэнт БЕЛТА.

"Чым бліжэй падыходзіш да гэтага месца, тым цяжэй даецца гэты шлях. Веданне аб тым, што тут здарылася, кладзецца на плечы шматтонным цяжарам. Хто прыходзіць сюды, той чытаў або чуў аб злачынствах, якія немцы ўчынілі ў адносінах да беларусаў, сваіх еўрапейскіх суседзяў і сваіх жа землякоў. Той ведае, які спусташальны след пакінула на гэтай зямлі апошняя, кашмарная вайна. Больш за чвэрць насельніцтва Беларусі не перажыло германскую акупацыю", - сказаў Прэзідэнт Германіі.

Франк-Вальтэр Штайнмаер нагадаў аб сюжэце фільма "Ідзі і глядзі" Элема Клімава, які ішоў у кіно шмат гадоў таму, у 1985 годзе. "Гэта быў год, калі жалезная заслона пачала прыпадымацца, і фільм гэтага цудоўнага савецкага рэжысёра паказвалі па ўсёй Еўропе - як на Усходзе, так і на Захадзе. Гэта была сустрэча твар у твар з вайной. Не такой вайной, якая была вядома да гэтага. Не, з той вайной, якая засланіла сабой памяць аб усіх папярэдніх войнах, якая траўміравала цэлыя пакаленні і сказіла аблічча нашага кантынента: гэта быў паход германскага вермахта супраць Савецкага Саюза, і мэтай гэтага пахода было знішчэнне", - канстатаваў германскі лідар.

"Ідзі і глядзі"! Так, цяжка гэта зрабіць. Усё яшчэ цяжка. У нас усяляюць жах сотні тысяч ахвяр, якіх паглынула гэта пекла, якія сталі людзьмі без імені, перш чым іх запхнулі ў лагеры, атруцілі газам або адразу з перона чыгуначнай станцыі ў Малым Трасцянцы пагналі да краю рова і там расстралялі. У нас усяляе жах вайна, планы, загады і метады вядзення якой мелі на мэце татальнае знішчэнне. Беларусі давялося на сабе зведаць, што гэта азначае. Больш за 600 вёсак разам з усімі жыхарамі былі сцерты з зямлі", - сказаў Франк-Вальтэр Штайнмаер.

Ён адзначыў, што тыя падзеі былі вынікам чалавечых спраў, і ў гэтых злачынстваў былі нямецкія імёны - Генрых Гімлер, Райнхард Гейдрых, Эрых фон дэм Бах-Зелеўскі, Оскар Дырлевангер…

"Гэта мястэчка, Малы Трасцянец, захопленае вермахтам як "жыццёвая прастора на ўсходзе", стала месцам смерці. Яно знаходзілася на самым канцы ланцужка дырэктыў, не было абазначана ні на адной геаграфічнай карце, затое значылася ў плане канчатковага рашэння яўрэйскага пытання. Ужо даўным-даўно трэба было вярнуць яго ў гістарычную свядомасць Еўропы, - заявіў Федэральны Прэзідэнт. - Тое, што адбылося тут, пакінула глыбокія раны. Іх бачаць усе, хто хоча бачыць. Ідзі і глядзі! - гэты заклік, якім бы пакутлівым ён ні быў, звернуты да нас, да пакаленняў, якія нарадзіліся пазней".

Франк-Вальтэр Штайнмаер упэўнены, што агульнаеўрапейская адказнасць за тое, каб больш не было вайны, асноўваецца на веданні таго, што людзі рабілі са сваімі блізкімі ў месцах, падобных да "Трасцянца". Таму важна вывучаць гісторыю і перадаваць яе кожнаму наступнаму пакаленню. "Часткай гэтай гістарычнай памяці еўрапейцаў, а ў першую чаргу немцаў, непазбежна з'яўляецца і гісторыя Беларусі. Пасля амаль трох дзесяцігоддзяў незалежнасці настаў час для таго, каб гэта краіна ў нашай свядомасці і разуменні выйшла з ценю Савецкага Саюза, але перш за ўсё - каб Беларусь успрымалася як дзяржава з уласнай гісторыяй, сучаснасцю і будучыняй", - лічыць ён.

Федэральны Прэзідэнт адзначыў, што мемарыяльны комплекс "Трасцянец" увасабляе не толькі жудасную старонку беларускай гісторыі, але і агульную памяць. Гэта вынік сумесных намаганняў беларускіх і германскіх гісторыкаў і грамадскіх груп, такіх як міжнародныя адукацыйныя цэнтры ў Беларусі і Германіі. "Без волі Беларусі да прымірэння гэта супрацоўніцтва было б немагчыма. Мы ніколі не павінны забываць: мэта вайны на знішчэнне, развязанай Германіяй, была ў тым, каб сцерці з зямлі краіну і людзей, якія ў ёй жылі. Чым глыбей маё змірэнне, тым больш я ўдзячны людзям у Беларусі за іх волю да прымірэння", - падкрэсліў германскі лідар.

Ён прызнаў, што ў Германіі шлях да памяці аб гэтых злачынствах быў доўгім. "Нам вельмі шмат часу спатрэбілася для таго, каб усвядоміць гэту адказнасць. Сёння наша адказнасць - не даць згаснуць памяці аб тым, што тут рабілася. Я запэўніваю вас: мы будзем абараняць гэту адказнасць у тым ліку і ад тых, хто гаворыць, што яна загладжана за даўнасцю гадоў. "Ідзі і глядзі"! - гэта доўг, які ніколі не будзе аплачаны. І таму сёння я як Прэзідэнт Германіі, як немец і як чалавек стаю тут перад вамі з пачуццём удзячнасці за знакі прымірэння, з пачуццём сораму і смутку за тыя пакуты, якія немцы прынеслі вашай краіне", - рэзюмаваў Франк-Вальтэр Штайнмаер.-0-